«Нұрлы жол көшіндегі Маңғыстау» залы

Маңғыстау өлкесінің тарихына арналған  зал түрлі кезеңдерді қамтиды. Кеңес үкіметіне дейінгі тарих, кеңес үкіметі уақытындағы тарих беттері.

18 ғ. Маңғыстау топырағына қоныс аударған адай тайпасы алдымен 60 үй болып көшеді.  Көпшілігі өзге Кіші жүз руларымен бірге Нарынқұм мен Мұғалжар аралығындағы өлкені жайлаған. Адайлардың Маңғыстауға біржола ойысуына бұрын түбекті жайлаған түрікмен руларын Хорезмге қоныстандырып, өзінің

Кеңес Одағының батырлары: Мәди Бегенов, Жұмағали Қалдықараев және Біләл Қалиев

Мәди Бегенов – 1917 жылы Қараған Босағада дүниеге келген. 1939 ж. Финн және Ұлы Отан соғысына қатысып 1944 ж. ерлікпен қаза тапты. КСРО Жоғарғы Кеңесі Төралқасының жарлығы бойынша Кеңес Одағының батыры атағы берілді.

Жұмағали Қалдықараев – Кеңес Одағының батыры 1922 ж. Сам өңірінде туған. 1941 ж. өз еркімен соғысқа аттанып, 7 – гвардиялық дивизияның құрамында соғысқан. Днепр өзенінен Кеңес армиясының өтуіне ерен ерлігі  үшін Кеңес Одағының

«Қилы кезеңдегі Маңғыстау»

«Қилы кезеңдегі Маңғыстау»  витринасында Әлихан Бөкейханның суреті, 1926 жылғы  экспедициясының картасы.XIX ғ. соңы мен XX ғ. басындағы қазақ зиялыларының, қоғам және мемлекет қайраткерлері қатарындағы аса ерекше тұлға. Көрнекті қоғам және мемлекет қайраткері, ұлт-азаттық және Алаш қозғалысының жетекшісі, Алашорда автономиялы үкіметінің төрағасы, публицист, ғалым, аудармашы.1916 ж. адайлар Ә.Бөкейханды қошаметпен қарсы алған. Ұлтымыздың көсемі ретінде 1926 ж.

Маңғыстау жерінің әкімшілік-аумақтық құрылымы

Әр кезеңдердегі әкімшілік-аумақтық бағынысы туралы мәлімет-мәтін
Әкімшілік-аумақтық бағынысы тұсындағы гербтері, логотиптері.
Әкімшілік-аумақтық карталары (Адай уезінің картасы)
Каспий сырты картасы

1846-1867 ж.дейін Орынбор губернаторлығының Орал облысына қарады. Өңір екіге – жоғарғы және төменгі дистанцияларға бөлініп, дистанция бастықтары басқарды. (Халық «Жоғарға адай», «Төменгі адай» деп атаған)
1870-1881 жж. Маңғышлақ

«Қазақ хандығының құрылуы және дамуы»

Қазақ хандығының тарихындағы алғашқы үш кезеңді зерттеуде, яғни хандықтың құрылу, күшею және «уақытша әлсіреу» кезеңдерін қарастыруда негізгі жазба дерек мәліметтерін ортағасырлық тарихшы Мұхаммед Хайдар Дулатидың «Тарих-и Рашиди» атты еңбегінен табылады. Қазақ хандығының XV-XVI ғғ. тарихы  жай тарихи фактілердің жиынтығы түрінде емес, нақты бір мәселені ғылыми принциптерді сақтай отыра, арнайы түсіндіруге бағытталған түрде беріледі. Мұхаммед Хайдар Дулати Қазақ хандығы

«Адайдың жеті қайқысы» мен «Адайдың бес жүйрігі»

Кіші жүз халқы арасында «Адайдың жеті қайқысы» мен «Адайдың бес жүйрігі» атанған  жырау жыршылар көшін белгілі ақпа-төкпе ақын, ақберен сөз зергері Абыл Тілеуұлы бастайды. Руы  тоқтамыс Абыл Бозашы түбегінде 1777 жылы дүниеге келді. Өз әкесі Тілеу де, атасы Өтембет те кедейшілікпен күн кешкен, мал баққан. Жыраудың өмір сүрген кезеңі елеулі оқиғалар дәуірі болатын.
Абыл жырларының қайнар көзі – халық ауыз әдебиеті мен көне жыраулар мұрасы. Нақты деректерге сүйене

Орынбор және Батыс Сібір облыстарын басқару жөніндегі жаңа Уақытша Ережесі

1868 жылы патша үкіметінің Орынбор және Батыс Сібір облыстарын басқару жөніндегі жаңа Уақытша Ережесі шықты. Жаңа ереже бойынша түтін басына 3 сом 50 тиын салық жинау (бұрын 1 сом 30 тиын) , жерді мемлекеттік меншік деп тану, елдің көші-қон жерін шектеу, ру-ру орнына болыс пен ауылдарға бөлу. Орынбор өлкесі енді Орал, Торғай облыстарына бөлінді. Облыстар уездерге бөлініп, оның бәрін орыс офицерлері мен чиновниктері басқарды. Дистанциялық жүйе алынды, олардың орнына волостной

Қазақ батырларының қару-жарақтары мен сауыты

Маңғыстау түбегінде патшалық Ресейдің ықпалының мықтап орнығуы Қарасу – Қайдақ соры маңындағы Қызылтаста салынған қамалдан басталады. Ол 1834 ж. 500 әскер ұстайтын Ново-Александровск қамалы деп аталды. Жаңа қамалдың құрылысын басқарған артиллерияның отставкадағы прапорщигі Георгий Силыч Карелин. Ол Каспийдің шығыс жағалауында Ресейдің әскери ықпалын ғана емес, саяси ықпалын да мықтап орнықтырғысы келді. Қызылтас бекінісін салу туралы нұсқаулық көшірмесі көрсетілген.

«Нұрлы жол көшіндегі Маңғыстау»

Оңтүстіктен ұлы көшпен көшкен адай ауылдары бүгінгі Қазақстанның батыс өңіріне 1800 жылдың басында толық орналасып болды. Осы жылдарға патша үкіметінің қазақтың үш жүзінің жан басына, көші қонына жасаған есебінде Адай рулары 10 мыңдай үй, Орал облысы мен Хиуаның арасын мекендейді деп көрсетілген. Малы мен басы тел өскен Адай XIX ғ. II жарты-сына дейін Маңғыстаудың ойы мен Үстірт, Жем, Қобда, Орынбор, батысында Астрахань, шығысында Мұғалжар мен Хорезмнің ойына дейін,