«Мен Қалнияз деген күреңің!»
«Адай ата – Отпан тау» кешенінде қазақтың жауынгер ақыны, Адайдың жорық жыршысы Қалнияз Шопықұлының 200 жылдығына арналған «Мен Қалнияз деген күреңің!» атты әдеби-танымдық шара болып өтті. Шараға Қалнияз атаның тікелей ұрпағы, белгілі шежіреші, Маңғыстау ақын-жырауларының мұраларын жинақтаушы Өмірзақ Қалбаевтың інісі Құлтан Тәуірбаев, Қалнияздың сүйегін Маңғыстауға әкелуге атсалысқан азамат Әби Қарабаев, Атақозы батыр ұрпағы Жұмабай Әсемұлы, аталас ағайыны Еламан Дарханбайұлы, Республикалық «Қосай ата» қорының төрағасы Сағидолла Төленов, «Маңғыстау облыстық ауған соғысы ардагерлері» қоғамдық бірлестігінің төрағасы Қартбек Дүйсенбаев және Жыңғылды селосының Сәду Нұрниязұлы атындағы мектеп-интернаттың ұстаздары мен оқушылары қатысты.
Қатысушылар әуелі «Бата төбе» басындағы Қалнияз ақынның бейітіне зиярат етіп, басына құран оқып, дұға бағыштады. Одан шыққан соң «Отпан» МКҚК ұйымдастырған бұл шара кешендегі «Қарашаңырақта» жалғасты. Шараны мекеме ардагері, «ҚР мәдениет саласының үздігі» Данияр Аралбаев Қалнияз ақынның өміріне арналған «Қалнияз Шопықұлы және оны Отпан тауға қоюдың идеялық маңызы» атты баяндамасымен ашты. Содан соң кезегімен келген қонақтардан Қалнияз атаның тікелей ұрпағы Құлтан Тәуірбаев, «Маңғыстау облыстық ауған соғысы ардагерлері» қоғамдық бірлестігінің төрағасы Қартбек Дүйсенбаев сөз алды. Көп жылдар Маңғыстау ауданының мәдениет саласында автоклуб меңгерушісі болып істеген, мәдениет майданының майталманы, Шайыр ауылының тұрғыны Тәжиев Қарамырза Қалнияздың «Биік қылып сөйлейін» толғауын асқақтата толғаса, Жыңғылды ауылы мәдениет үйінің қызметкері Бектұров Ниязтұрлы Қалнияздың «Тойбастарын» шалқыта шырқады.
Адайдың жорық жыршысы, қазақтың жауынгер ақыны Қалнияз Шопықұлы 1816 жылы Маңғыстау облысы, Бейнеу ауданының Сам құмында дүниеге келген. Әкесі Шопық Доспамбетұлы жас кезінде Еділ, Жайық өзендері арасындағы Нарын құмын мекендеген. Кейін Маңғыстауға беттеп, Қарақұм, Үстірт жерінде байлардың малшысы болады. Өмірі жалшылықпен өткен Шопықтың Қалнияз, Көлнияз, Ернияз, Қапа, Рақа, Тілеубай атты 6 баласының үлкені Қалнияз қаршадайынан бай малын бағып, өмірдің тауқыметі мен қиындығын ерте татып, ерте ержетіп, қайралып өседі. Ер жетіп, атқа қонған соң қоржынының бір басына сұқпалы домбырасын, екінші басына жебелерді толтырып салып, асынып жүретін болған.
Оған жаратқан Алла небір жақсы қасиеттерді үйіп берген: ол ақпа-төкпе ақын болумен қатар, жыршы, әнші және күйші де болған. Қалнияз осылай заманында сегіз қырлы, бір сырлы тұлға аталған. Қалнияз Шопықұлы ерлік толғауларымен қатар «Балуанияз», «Ер Қармыс» атты дастандар шығарған. «Ер Қармыс» жырында :
- Қармыс сынды ер қайда?
Айдын-айдын көл қайда?
Жағалай қонар ел қайда?
Маңғыстаудай жер қайда?
Алпыс басты ақ орда,
Айбарақты көрсетіп,
Төске тігер күн қайда ?
Алтын сандық, алпыс тең
Төрге жинар күн қайда?..
Алтын шашбау тағынып,
Құлпырып шығар күн қайда?
Қатар да қатар қара нар
Қатар тіркер күн қайда?
Қалы кілем жаптырып
Ырғала көшер күн қайда?..- деп Қармыстың ерлігін суреттей отыра бұрынғы баба дәуренді аңсап, Доспамбетше толғайды.
Сонымен қатар шаршы топта қарсыласқа дес бермес, есе жібермес азулы айтыс ақыны да болған. Бізге жеткен Кете Тәжібаймен, Жаскілеңмен айтыстары, Хиуа ханының тұтқынына түсіп, алдына барғанда сөйлеген сөздері ақынның сөзден дауыл да тұрғызар, кесте де тоқи алар құдіретін көрсетеді. Ол «Байұлыға белгілі, ұстазым – Тіней Өгізбай» деп Өгізбайды ұстаз тұтып өткен.
Ресей империясы үкіметінің 1868 жылғы «Уақытша ережесіне» наразылық білдіріп, қарсылық көрсеткен Маңғыстау қазақтарының Иса, Досан батырлар бастаған көтерілісі Ресей тарапынан аяусыз басылғаннан кейін біраз ауыл Хорезм өңіріне ауа көшеді. Бұл мекенде де көп тұрақтамай, 1870 – 1885 жылдар аралығында бірқатар Адай, Табын ауылдарын бастап тәжік жеріне өтіп, одан көшіп Ауғанстанның Гөрібағлан деген жеріне тоқтайды. Бірақ жергілікті ауған әкімдерінің талауына көне алмай Есембет Балжігіт, Жанжігіт және Бәли Марқабай батырлардың ұрыса көшуімен сол ауылдардың бірқатары қайта тәжік жеріне көшеді. Бұқар әміріне қарасты бұл аймақты қоныс ету үшін Байбақты Нұрмағамбет пен Қырықмылтық Жарған қажылар-дың қызмет етуі арқасында, бұрын елсіз жатқан жерлерді мекен етеді.
Ақын қартайған шағында өлең-толғаулар шығарып, жорықтарға бірге аттанған батырларды сағына еске алып, ата қоныс, туған жерін аңсап, елден шалғай жүргеніне налиды. Қолайлы қоныста отырса да елді аңсап, ата мекенге оралу ниетімен бірқатар ауылмен бірге Душанбе, Гиссар бетке көшеді. Бірақ ол мақсатына жете алмай, Қалнияз 1902 жылы 86 жасында Гиссар қыстағында сол жерді мекендеген қазақтар арасында дүниеден өтіп, сонда жерленеді. 2015 жылы Алланың қалауымен, Маңғыстау халқының сұрауымен, артынан өнген ұрпақтары ата мекеніне әкеліп, ақынның киелі сүйегі өзі аңсап, жырлап өткен Маңғыстауына әкелініп, кәрі Отпан тау етегіне, «Адай ата – Отпан тау» кешені маңайынан мәңгілік мекен тапты.
«Отпан» МКҚК мен Жыңғылды селосы Сәду Нұрниязұлы атындағы мектеп-интернаттың өнерлі оқушылары қатысуымен дайындалған, Қалнияз ақынның жырларынан құрылған әдеби-көркем көрініс қатысушылар назарына ұсынылды. Өскелең ұрпақтың өлең мен жырға деген құмарлығы мен орындауға деген ұмтылысы тыңдаушыларды ризалық сезімге бөледі. Әсіресе Қалнияз ақын бейнесін сомдаған Хожабаев Жәмшидтің өлең оқу мәнері көпшілікке ерекше ұнады.
Шара соңында Республикалық «Қосай ата» қорының төрағасы Сағидолла Төленов сөз сұрап, мекеме құрылғаннан бері табан аудармай қызмет етіп келе жатқан еңбегі үшін Дәуітов Бөкенбайға «Қосай ата» меделін тапсырды. Қатысушыларға биыл ғана «Сардар» баспасынан шыққан «Қалнияз едім күнінде» атты Қалнияз ақынның жырлар жинағы тарту етілді. Шараға 41 адам қатысып, 2 экскурсия өткізілді.
6 желтоқсан 2024
«САЛБУРЫН-2024»
5 желтоқсаны күні «Адай ата – Отпан тау» тарихи-мәдени кешенінде халқымыздың бекзат өнері саятшылық пен құсбегілікке және өлкеміздің өнерлі өрені құсбегі, суретші, ұстаз Ертіс Мырзакелдіұлы Есжановты еске алуға арналған дәстүрлі «Салбурын» этнографиялық шарасы өтті.
Шараның мақсаты: "Салбурынның" дамуына еңбегі сіңген құсбегі, суретші, ұстаз Ертіс Есжановты еске алу. Қазақтың бекзат өнері әрі
Жәрияланған уақыты: 09:128 қазан 2024
КЕШЕН ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРІ ҰЛЫТАУҒА ІССАПАРҒА БАРЫП ҚАЙТТЫ.
2024 жылдың 30 қыркүйек пен 6 қазан күндерi
Жәрияланған уақыты: 14:3620 қыркүйек 2024
Дәстүрлі шарада Жармыш ауылының өнерпаздары өнер көрсетті.
18 қыркүйек күні кешенде «Қайқылардың әнімен, сәйкілердің сәнімен» атты шара аясында Жармыш ауылының қолөнер шеберлері мен өнерпаздары өнер көрсетті. Бұл дәстүрлі шара халық «Адайдың жеті қайқысы» атаған Маңғыстаудың дүлдүл әншілері – Майлан Шолтаман, Медет Жылкелді, Қаржау Тұрсын, Жаңай Өскінбай, Мая Досат, Кенже Әділ және Жаманадай Тастемірдің әндерін дәріптеу үшін, сонымен қатар ауыл өнерпаздарының, қолөнер
Жәрияланған уақыты: 07:219 қыркүйек 2024
Қазақтың ұлттық тағамдары дәріптелді
8 қыркүйек күні «Адай – Ата Отпан тау» тарихи-мәдени кешені қызметкерлерінің ұйымдастыруымен ұлттық тағамдарды насихаттауға арналған дәстүрлі «Берекелі дастархан» шарасы өтті. Айтулы шараға «Абысын – ажын» облыстық келіндер байқауының бас жүлдегерлері Бекмағұловтар әулетінің келіндері қатысты. Олар қасиетті қара қазанда ірімшік пен құрт қайнатып, өздері дайындаған бауырсақ пен таба нанды сүт қатқан қою күрең шай мен иісі
Жәрияланған уақыты: 05:3331 тамыз 2024
"Бірлік керуені" - Отпантауда!
30 тамыз күні Астана қаласында 8-14 қыркүйек күндері өтетін V Дүниежүзілік көшпенділер ойындарына баратын Маңғыстау облысының "Бірлік керуені" өлкенің көптеген киелі жерлерін аралай келіп, Сұлтан епенің торсыққа құйылған шипалы суымен Отпан тауға тоқтады. Адай ата кесенесіне зиярат етіп, Маңғыстау ауданының жұртшылығымен кездесіп, атадан бата алып аттанды. Керуенді облыс, аудан мәдениет қызметкерлері мен "Адай ата-Отпан тау"
Жәрияланған уақыты: 10:4430 тамыз 2024
"Биіктік" - Ақтауда!
29 тамыз күні ҚР Конституциясы күні қарсаңында Ақтау қаласы теңіз жағасында айлы кеште "Отпан" кәсіпорнының ұйымдастыруымен кешен ардагері, ҚР мәдениет саласының үздігі, сазгер-ақын Данияр Аралбаевтың 75 жасына орай гитарада ән орындаушылардың қатысуымен дәстүрлі "Биіктік" шарасы өтті. Шараның мақсаты: өлкемізде гитара аспабында орындаушылардың өнерін насихаттау және кең таралуына ықпал ету. Шара осыған дейін "Адай ата-Отпан тау"
Жәрияланған уақыты: 10:1026 маусым 2024
«Шұбат мерекесі»
26 маусым күні Тұщыбек ауылында "Адай ата- Отпан тау" тарихи-мәдени кешені қызметкерлерінің ұйымдастыруымен ғалым, хирург-ортопед, медицина ғылымының докторы, Тұщыбек туберкулезды шұбатпен емдеу шипажайының негізін салушы, Қазақстанның еңбек сіңірген
20 маусым 2024
АЙ АСТЫНДА — АЛТЫБАҚАН.
20 маусым күні өткен жылғы жасалған екі жақты меморандум негізінде кешенге тәжірибе алмасу мақсатында келген Қызылорда облыстық "Қорқыт ата" мемориалды музейі мен Шымкент қаласы "Салт-дәстүрлері мен әдет-ғұрып" орталығы қызметкерлерінің және Маңғыстау облыстық Әбіш Кекілбайұлы атындағы музей басшылығы мен зиялы қауым өкілдерінің қатысуымен тәжірибе алмасу бағытында кеңес өтті. Бас қосуда "Отпан" кәсіпорнының қызметі, өңір мен республика халқының
Жәрияланған уақыты: 06:2510 маусым 2024
«КӨКМОЙНАҚ» командасына құрмет көрсетілді
8 маусым күні "Адай ата- Отпан тау" кешені және "Ұлы дала жорығы" РҚБ Маңғыстау облыстық филиалы өкілдерінің ұйымдастыруымен облыстың жаңа әкімі Н.И.Қилыбай мен биылғы "Ұлы дала жорығы" марафонында жүлделі 2-орын алған "Көкмойнақ" командасы мүшелерінің кездесуі өтті. Кездесуге облыс әкімінің орынбасарлары Е.Ізбергенов, А.Өрісбаев, Т.Әбішев, Маңғыстау облысы "Жорық" федерациясының президенті И.Қалдаманов, "Көкмойнақ" командасының атбегілері
Жәрияланған уақыты: 17:213 маусым 2024
Таушықта "Бала шақтан — болашаққа" шарасы қызықты өтті
1 маусым күні Халықаралық балаларды қорғау күніне орай "Адай ата- Отпан тау" кешені мен Таушық ауылы мәдениет үйінің қызметкерлері бірігіп Таушық ауылы балаларына арнап дәстүрлі "Бала шақтан — болашаққа" шарасын өткізді. Шара барысында түрлі спорттық жарыстар мен ойындар ойналып, балдырғандар ән айтып, би билеп өнерлерін көрсетті. Шара соңынан кешен қызметкерлері ауыл балаларына арнайы әкелген шырын, сусындар мен тәттілерді таратты. Ауылдың
Жәрияланған уақыты: 17:0723 мамыр 2024
Отпан тауда ауа-райын болжаушы, есепшімен кездеу өтті
22 мамыр күні «Адай ата – Отпан тау» тарихи-мәдени кешені Қарашаңырақ ғимаратында "Жаңа айдан - жақсылық" атты ауа-райының есепшісі, шежіре жинақтаушы, кәсіпкер Әнес Сегізбай ағамен кездесу ұйымдастырылды. Кездесуге Жыңғылды ауылының Есір Айшуақұлы атындағы орта мектептің 9-сынып оқушылары қатысты. Шараны кешен қызметкері М.Нарешева ұйымдастырды. Шара оқушыларға аспан денелерінің қозғалысын, олардың жерге әсерін түсіндіру және мамандық таңдауда
Жәрияланған уақыты: 09:0320 мамыр 2024
Ұлт өнерiн ұлықтаған ұтады
17 мамыр «Сән үлгісі – көркем мінез» деп аталатын ұлттық киім үлгілерінің шеруіне арналған шара «Адай ата – Отпан тау» тарихи-мәдени кешенінде бірнеше жыл қатарынан өткізіліп, қазіргі күнде дәстүрлі шараға айналды. Биыл да сол үрдістен айнымай кешенде тағы да облысымыздағы белгілі ұлттық киім шеберлері бас қосып, ұлттық киімдердің сән үлгілерін көрсетті.
Сән үлгісі дегеніміз – адамның киім кию мәдениеті, ой-өрісі
Жәрияланған уақыты: 11:1417 мамыр 2024
«Әбіш әлеміне саяхат» атты облыс музейлерінің экскурсия жүргізушілері арасында облыстық сайыс өткізілді
15 мамыр күні Бейнеу кентінде Қазақстанның Еңбек Ері, ҚР Халық жазушысы, мемлекет және қоғам қайраткері, Қазақстан Республикасының алғашқы Мемлекеттік хатшысы Әбіш Кекілбаевтың 85 жылдығына орай «Әбіш әлеміне саяхат» атты облыс музейлерінің экскурсия жүргізушілері арасында облыстық сайыс өткізілді. Сайысқа облыстағы барлық музейлердің мықты мамандары қатысты. Негізгі тақырып — Ә.Кекілбаев өмірі мен шығармалары. Экскурсия
Жәрияланған уақыты: 11:136 мамыр 2024
Асыл ағаның аты аталып, ескерткіш тақта қойылды
4 мамыр күні “Адай ата -Отпан тау” тарихи-мәдени кешені құрылысының бастамашы, демеушілердің бірі Қазақстанның құрметті энергетигі, “Қарашаңырақ” ғимараты құрылысының негізін салушылардың бірі, Ақтау қаласының құрметті азаматы Майлыбай Әминұлы Аймағамбетовтың 80 жылдығына орай "Қарашаңырақта" марқұмға мемориалдық тақта ашылды. Ашылу шарасына мемлекет және қоғам қайраткері ҚР Ұлттық ғылым Академиясының құрметті академигі, педагогика, тарих
Жәрияланған уақыты: 17:484 мамыр 2024
Отан үшін от кешкендер
3 мамырда "Адай ата - Отпан тау" кешенінде маңғыстаулық майдангерлер Еділханұлы Бекқожаға 110 жыл, Рзаханұлы Биқасқа 100 жыл толуына орай кешен қызметкерлерінің ұйымдастыруымен "Отан үшін от кешкендер" атты ардагерлердің ұрпақтарымен кездесу-шара өтті. Шараға Маңғыстау ауданының белгілі азаматтары мен ақсақалдары, аудандық ардагерлер кеңесінің төрағасы С.Әнес, облыстық қоғамдық кеңес мүшесі Ж.Қожық, т.б. қатысты. Майдангерлердің ұрпақтары мен
Жәрияланған уақыты: 17:2120 сәуір 2024
Кешен қызметкерлері форумға қатысты
18 сәуір Халықаралық тарихи ескерткіштерді қорғау күніне орай Ә.Кекілбаев атындағы облыстық тарихи-өлкетану мұражайында "Маңғыстау артефактілері тарихи деректерде" атты форум болып өтті. Форумда "Отпан" МКҚК директорының орынбасары Рахмет Тұрар баяндама жасап, кешеннің экскурсия жүргізушісі Дулат Сырым "Елдік пен бірліктің бастауы- Отпан" жылжымалы көрмесін форумға қатысушыларға таныстырды.
11 сәуір 2024
Кешенде мажарлық қазақ ғалымымен кездесу өтті.
11 сәуір күні «Адай ата – Отпан тау» тарихи-мәдени кешеніне Венгриядағы Лакителек ұлттық шығыстану университеті шығыс бөлімінің оқытушысы, «Барыс – Венгр – Қазақ» қоры президентінің орынбасары, ғалым жерлесіміз Оңайша Мақсымқызы Мандоки арнайы ат басын бұрып келді. Қазақстан мен Венгер мемлекетінің ортасында алтын көпір болып, бірнеше ғасыр бұрын осы қазақ даласынан ауа көшкен 200 мыңдай қыпшақтың
11 сәуір 2024
«Адай ата – Отпан тау» тарихи-мәдени кешенінде мажарлық ғалыммен кездесу өтті
11 сәуір күні «Адай ата – Отпан тау» тарихи-мәдени кешеніне Венгриядағы Лакителек ұлттық шығыстану университеті шығыс бөлімінің оқытушысы, «Барыс – Венгр – Қазақ» қоры президентінің орынбасары, ғалым жерлесіміз Оңайша Мақсымқызы Мандоки арнайы ат басын бұрып келді. Қазақстан мен Венгер мемлекетінің ортасында алтын көпір болып, бірнеше ғасыр бұрын осы қазақ даласынан ауа көшкен 200 мыңдай қыпшақтың қазіргі ұрпақтарын түп тамырын тануына ықпал етіп, қазақтың салт-дәстүрін, тілі мен мәдениетін
Жәрияланған уақыты: 17:1713 наурыз 2024
13-14 наурыз күндері "Адай ата-Отпан тау" кешенінде Амал мерекесі халықаралық деңгейде дүрілдеп өтті.
Мерекеге көрші Иран, Түркия, Әзербайжан, Өзбекстан т.б. мемлекеттерден өкілдер келді. Жыңғылды ауылы маңындағы атшабар алаңда ошақ бәйге, аламан бәйге өткізіліп, еліміздің әр жерінен жүйріктер қатысып, бәйге тартысты өтті. Бас жүлде - автокөлік.
Мерекеге Қазақстанға белгілі көптеген қайраткерлер Мұңал ата ұрпақтарының арнайы шақыруымен қатысты. ҚР халық
Жәрияланған уақыты: 12:337 наурыз 2024
«Адай ата – Отпан тау» тарихи-мәдени кешенінде Аналар күні аталып өтті.
Халықаралық әйелдер күні мерекесінің қарсаңында кешен қызметкерлерінің ұйымдастыруымен «Елдің қамын ойлаған – ер мінезді арулар» атты кездесу кеші өтті. Аналар күніне арналған биылғы шараның мақсаты ауылдық әкімшілікте қызмет жасап жүрген, еңбектері байқалмайтын, ел көзіне көрінбейтін ауылдық әкімдіктерде қызмет етіп жүрген бас маман ханымдардың еңбегін елеп, насихаттау болатын.
Шараға
Жәрияланған уақыты: 12:449 ақпан 2024
"Жастықты жалмаған соғыс". Ауған соғысының аяқталғанына 35 жыл толды
1979 жылы 25 желтоқсанда Кеңес үкіметі басшыларының шешімімен ауған жеріне кеңес әскерлерінің шектеулі құрамы кіргізілді. Сол әскердің қатарында Қазақстан азаматтары да болды. Иә, ол кезде қазақ елі Кеңестік Социалистік Республикалар Одағы деп аталатын үлкен мемлекеттің ішіндегі 15 одақтас республиканың бірі болған болатын. Қазақтар үшін де қайғылы да қасіретті парақтардың бірі болған, сол кезде Ауғанстан Демократиялық
Жәрияланған уақыты: 11:2015 қараша 2023
КИЕЛІ КЕСЕНЕЛЕР МЕН КЕШЕНДЕРГЕ САЯХАТ
5 – 11 қараша күндері «Адай ата – Отпан тау» тарихи-мәдени кешен директоры Ж.Кетеева, қызметкерлері Ж.Айдарбек, Р.Қаржаубаева Шымкент қаласындағы Түркістан облыстық тарихи-өлкетану музейі мен салт-дәстүр орталығына, асиетті Қазығұрт маңайында бой көтерген «Бабалар рухына тағзым» мемориалдық кешеніне, Қызылорда облысындағы «Қорқыт ата» мемориалды музейіне тәжірибе алмасу мақсатында, қазақтың атақты әулиелердің бірі, Кенесары ханның кеңесшісі болған
Жәрияланған уақыты: 09:291 қараша 2023
Отпантауда «Қайқылардың әнімен, сәйкілердің сәнімен» дәстүрлі шарасы өтті
31 қазан күні «Адай ата – Отпан тау» тарихи-мәдени кешенінде «Адайдың жеті қайқысы» аталып кеткен Қаржау Тұрсын Алдашұлы, Медет Жылкелді Теңізбайұлы, Жаңай Өскінбай Қалмамбетұлы, Мая Досат Бәймембетұлы, Жаманадай Тастемір Боранқұлұлы, Кенже Әділ Өтеғұлұлы, Майлан Шолтаман Байсарыұлы сынды Маңғыстаудың шаңтимес өнерпаздарының құрметіне арналған «Қайқылардың әнімен, сәйкілердің сәнімен» атты музыкалық шара өтті. Шараның мақсаты: өткен ғасырлардағы
Жәрияланған уақыты: 17:2423 қазан 2023
"Тәуелсіз елдің ұланымыз"
Соңғы хабарлар
06 желтоқсан 2024
«САЛБУРЫН-2024»
08 қазан 2024
КЕШЕН ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРІ ҰЛЫТАУҒА ІССАПАРҒА БАРЫП ҚАЙТТЫ.
20 қыркүйек 2024
Дәстүрлі шарада Жармыш ауылының өнерпаздары өнер көрсетті.
