«Мен Қалнияз деген күреңің!»
«Адай ата – Отпан тау» кешенінде қазақтың жауынгер ақыны, Адайдың жорық жыршысы Қалнияз Шопықұлының 200 жылдығына арналған «Мен Қалнияз деген күреңің!» атты әдеби-танымдық шара болып өтті. Шараға Қалнияз атаның тікелей ұрпағы, белгілі шежіреші, Маңғыстау ақын-жырауларының мұраларын жинақтаушы Өмірзақ Қалбаевтың інісі Құлтан Тәуірбаев, Қалнияздың сүйегін Маңғыстауға әкелуге атсалысқан азамат Әби Қарабаев, Атақозы батыр ұрпағы Жұмабай Әсемұлы, аталас ағайыны Еламан Дарханбайұлы, Республикалық «Қосай ата» қорының төрағасы Сағидолла Төленов, «Маңғыстау облыстық ауған соғысы ардагерлері» қоғамдық бірлестігінің төрағасы Қартбек Дүйсенбаев және Жыңғылды селосының Сәду Нұрниязұлы атындағы мектеп-интернаттың ұстаздары мен оқушылары қатысты.
Қатысушылар әуелі «Бата төбе» басындағы Қалнияз ақынның бейітіне зиярат етіп, басына құран оқып, дұға бағыштады. Одан шыққан соң «Отпан» МКҚК ұйымдастырған бұл шара кешендегі «Қарашаңырақта» жалғасты. Шараны мекеме ардагері, «ҚР мәдениет саласының үздігі» Данияр Аралбаев Қалнияз ақынның өміріне арналған «Қалнияз Шопықұлы және оны Отпан тауға қоюдың идеялық маңызы» атты баяндамасымен ашты. Содан соң кезегімен келген қонақтардан Қалнияз атаның тікелей ұрпағы Құлтан Тәуірбаев, «Маңғыстау облыстық ауған соғысы ардагерлері» қоғамдық бірлестігінің төрағасы Қартбек Дүйсенбаев сөз алды. Көп жылдар Маңғыстау ауданының мәдениет саласында автоклуб меңгерушісі болып істеген, мәдениет майданының майталманы, Шайыр ауылының тұрғыны Тәжиев Қарамырза Қалнияздың «Биік қылып сөйлейін» толғауын асқақтата толғаса, Жыңғылды ауылы мәдениет үйінің қызметкері Бектұров Ниязтұрлы Қалнияздың «Тойбастарын» шалқыта шырқады.
Адайдың жорық жыршысы, қазақтың жауынгер ақыны Қалнияз Шопықұлы 1816 жылы Маңғыстау облысы, Бейнеу ауданының Сам құмында дүниеге келген. Әкесі Шопық Доспамбетұлы жас кезінде Еділ, Жайық өзендері арасындағы Нарын құмын мекендеген. Кейін Маңғыстауға беттеп, Қарақұм, Үстірт жерінде байлардың малшысы болады. Өмірі жалшылықпен өткен Шопықтың Қалнияз, Көлнияз, Ернияз, Қапа, Рақа, Тілеубай атты 6 баласының үлкені Қалнияз қаршадайынан бай малын бағып, өмірдің тауқыметі мен қиындығын ерте татып, ерте ержетіп, қайралып өседі. Ер жетіп, атқа қонған соң қоржынының бір басына сұқпалы домбырасын, екінші басына жебелерді толтырып салып, асынып жүретін болған.
Оған жаратқан Алла небір жақсы қасиеттерді үйіп берген: ол ақпа-төкпе ақын болумен қатар, жыршы, әнші және күйші де болған. Қалнияз осылай заманында сегіз қырлы, бір сырлы тұлға аталған. Қалнияз Шопықұлы ерлік толғауларымен қатар «Балуанияз», «Ер Қармыс» атты дастандар шығарған. «Ер Қармыс» жырында :
- Қармыс сынды ер қайда?
Айдын-айдын көл қайда?
Жағалай қонар ел қайда?
Маңғыстаудай жер қайда?
Алпыс басты ақ орда,
Айбарақты көрсетіп,
Төске тігер күн қайда ?
Алтын сандық, алпыс тең
Төрге жинар күн қайда?..
Алтын шашбау тағынып,
Құлпырып шығар күн қайда?
Қатар да қатар қара нар
Қатар тіркер күн қайда?
Қалы кілем жаптырып
Ырғала көшер күн қайда?..- деп Қармыстың ерлігін суреттей отыра бұрынғы баба дәуренді аңсап, Доспамбетше толғайды.
Сонымен қатар шаршы топта қарсыласқа дес бермес, есе жібермес азулы айтыс ақыны да болған. Бізге жеткен Кете Тәжібаймен, Жаскілеңмен айтыстары, Хиуа ханының тұтқынына түсіп, алдына барғанда сөйлеген сөздері ақынның сөзден дауыл да тұрғызар, кесте де тоқи алар құдіретін көрсетеді. Ол «Байұлыға белгілі, ұстазым – Тіней Өгізбай» деп Өгізбайды ұстаз тұтып өткен.
Ресей империясы үкіметінің 1868 жылғы «Уақытша ережесіне» наразылық білдіріп, қарсылық көрсеткен Маңғыстау қазақтарының Иса, Досан батырлар бастаған көтерілісі Ресей тарапынан аяусыз басылғаннан кейін біраз ауыл Хорезм өңіріне ауа көшеді. Бұл мекенде де көп тұрақтамай, 1870 – 1885 жылдар аралығында бірқатар Адай, Табын ауылдарын бастап тәжік жеріне өтіп, одан көшіп Ауғанстанның Гөрібағлан деген жеріне тоқтайды. Бірақ жергілікті ауған әкімдерінің талауына көне алмай Есембет Балжігіт, Жанжігіт және Бәли Марқабай батырлардың ұрыса көшуімен сол ауылдардың бірқатары қайта тәжік жеріне көшеді. Бұқар әміріне қарасты бұл аймақты қоныс ету үшін Байбақты Нұрмағамбет пен Қырықмылтық Жарған қажылар-дың қызмет етуі арқасында, бұрын елсіз жатқан жерлерді мекен етеді.
Ақын қартайған шағында өлең-толғаулар шығарып, жорықтарға бірге аттанған батырларды сағына еске алып, ата қоныс, туған жерін аңсап, елден шалғай жүргеніне налиды. Қолайлы қоныста отырса да елді аңсап, ата мекенге оралу ниетімен бірқатар ауылмен бірге Душанбе, Гиссар бетке көшеді. Бірақ ол мақсатына жете алмай, Қалнияз 1902 жылы 86 жасында Гиссар қыстағында сол жерді мекендеген қазақтар арасында дүниеден өтіп, сонда жерленеді. 2015 жылы Алланың қалауымен, Маңғыстау халқының сұрауымен, артынан өнген ұрпақтары ата мекеніне әкеліп, ақынның киелі сүйегі өзі аңсап, жырлап өткен Маңғыстауына әкелініп, кәрі Отпан тау етегіне, «Адай ата – Отпан тау» кешені маңайынан мәңгілік мекен тапты.
«Отпан» МКҚК мен Жыңғылды селосы Сәду Нұрниязұлы атындағы мектеп-интернаттың өнерлі оқушылары қатысуымен дайындалған, Қалнияз ақынның жырларынан құрылған әдеби-көркем көрініс қатысушылар назарына ұсынылды. Өскелең ұрпақтың өлең мен жырға деген құмарлығы мен орындауға деген ұмтылысы тыңдаушыларды ризалық сезімге бөледі. Әсіресе Қалнияз ақын бейнесін сомдаған Хожабаев Жәмшидтің өлең оқу мәнері көпшілікке ерекше ұнады.
Шара соңында Республикалық «Қосай ата» қорының төрағасы Сағидолла Төленов сөз сұрап, мекеме құрылғаннан бері табан аудармай қызмет етіп келе жатқан еңбегі үшін Дәуітов Бөкенбайға «Қосай ата» меделін тапсырды. Қатысушыларға биыл ғана «Сардар» баспасынан шыққан «Қалнияз едім күнінде» атты Қалнияз ақынның жырлар жинағы тарту етілді. Шараға 41 адам қатысып, 2 экскурсия өткізілді.
14 желтоқсан 2022
«Адай ата – Отпан тау» тарихи-мәдени кешенінде «Алаш арыстары» көрмесі ашылды
Желтоқсан айының 13 жұлдызы күні «Адай ата – Отпан тау» тарихи-мәдени кешенінде Алаш қозғалысының 105 жылдығы және А.Байтұрсынұлының 150 жылдығына орай «Алаш арыстары» атты көрменің ашылу салтанаты болып өтті.
Шараға ҚР мәдениет
Жәрияланған уақыты: 16:3910 қараша 2022
Данияр Аралбаевтың шығармашылық концерті
Сәрсенбінің сәтінде Ұштаған ауылында осы ауылдың тумасы, "ҚР Мәдениет саласының үздігі", Ақтау қаласы және Мұнайлы ауданының Құрметті азаматы, қоғам қайраткері, сазгер және "Отпан" кәсіпорнының ардагері Данияр Аралбаевтың Ұштаған
Жәрияланған уақыты: 16:2322 қазан 2022
Егемен елдің ертеңі- ерен ердей еңселі
"Адай ата- Отпан тау" кешенінде Республика күніне және кешеннің 15 жылдығына арналған "Егемен елдің ертеңі- ерен ердей еңселі" атты көпшілік шара өтті. Шараға кешен құрылысын салуға, насихаттауға атсалысқан азаматтар мен Есір Айшуақұлы атындағы және
Жәрияланған уақыты: 16:091 қазан 2022
Оқушыларына арналған туристік саяхат
Отпан таудағы Адай ата тарихи-мәдени кешенінде алуан түрлі іс-шаралар, кештер, кездесулер, экскурсиялар, лекциялар ұйымдастырылып келеді. Әсіресе жастарға, оқушыларға арналған арнайы шараларымызда жетерлік. Облыстың түкпір-түкпірінен кешенді көру
Жәрияланған уақыты: 16:0430 қыркүйек 2022
ҚАЙҚЫЛАРДЫҢ ӘНІМЕН, СӘЙКІЛЕРДІҢ СӘНІМЕН
Қыркүйектің 29 жұлдызы күні "Адай ата - Отпан тау" тарихи - мәдени кешенінде "Отпан" МКҚК және Шайыр селолық мәдениет үйі бірлескен "Қайқылардың әнімен, сәйкілердің сәнімен" атты этнографиялық сазды шара өтті. Шарада екі жақтың өнерпаздары
Жәрияланған уақыты: 15:5628 тамыз 2022
Берекелі дастархан
Өткен аптаның сенбісі күні "Адай ата- Отпан тау" кешенінде "Берекелі дастархан" атты қазақтың ұлттық тағамдарын дайындауға арналған шеберлік сабақ-шара болып өтті. Шараға өлкемізде туристік сапарда дем алып жүрген көрші республикалардан келген қонақтар
Жәрияланған уақыты: 15:522 шілде 2022
Қазағымның үнісің сен, домбыра
Ұлттық домбыра күні қарсаңында "Отпан"МКҚК "Адай ата- Отпан тау" тарихи-мәдени кешені қызметкерлері Тұщыбек ауылында
16 маусым 2022
Әзірет Сұлтан мемлекеттік тарихи-мәдени музей-қорығына іс-сапар
Маңғыстау облысындағы «Адай ата-Отпан тау» тарихи-мәдени кешені «Отпан» МКҚК қызметкерлері "Әзірет Сұлтан» мемлекеттік тарихи-мәдени музей-қорығында болып, ғылыми-зерттеу, тарихи-мәдени
Жәрияланған уақыты: 15:233 маусым 2022
Бала шақтан-болашакка
"Адай ата - Отпан тау" кешен қызметкерлері облыстық қуыршақ театрымен бірлесе отырып халықаралық Балаларды қорғау күніне орай Тұщыбек ауылының балдырғандарына арнап "Бала шақтан -болашаққа" атты шара ұйымдастырды. Шара аясында
Жәрияланған уақыты: 12:3914 мамыр 2022
Ескі сүрлеулермен
14-15 сәуір күні кешен қызметкері Құралай Ізімбергенованың ұйымдастыруымен өткізілген "Ескі сүрлеулермен" атты туған өлкені тануға арналған танымдық шараға Жыңғылды ауылы Е.Айшуақұлы атындағы мектеп оқушылары қатысты. Оқушыларға өлке тарихына
Жәрияланған уақыты: 11:2510 мамыр 2022
Ай астында -Алтыбақан
Маусым айының соңғы күні таулы аймақта орналасқан "Адай ата-Отпан тау" тарихи -мәдени кешенінде дәстүрлі этнографиялық "Ай астында -Алтыбақан" атты іс-шара ұйымдастырылды. Тарихтан тамыр
Жәрияланған уақыты: 12:465 мамыр 2022
ТАТУЛЫҚ — ДОСТЫҚТЫҢ КИЕЛІ БЕСІГІ
5 мамыр күні "Адай ата- Отпан тау" кешенінде Қазақстан халқы бірлігінің күніне арналған "Татулық- достықтың киелі бесігі" атты шара өтті. Шараны кешен қызметкері Раиса Қаржаубаева жүргізіп, әр ұлт өкіліне сөз берді. Шараға Маңғыстау облысы
Жәрияланған уақыты: 17:155 мамыр 2022
Ж.Қалдықараевқа 100 жыл
"Ер есімі - ел есінде".
Кеңес Одағының Батыры Ж.Қалдықараевқа -100 жыл.
Жеңіс күні қарсаңында маңғыстаулық Кеңес Одағының Батыры Жұмағали Қалдықараевтың 100 жылдығына орай Ақпан ата
Жәрияланған уақыты: 12:084 мамыр 2022
Жігіттің сұлтаны-2022
Отпанға кел көргің келсе сұлтанды...
14 мамыр күні "Адай ата- Отпан тау" тарихи-мәдени кешенінде кешен қызметкерлерінің ұйымдастыруымен және Бұзау ата ұрпақтарының демеушілігімен өнерлі де қайратты, сегіз қырлы
Жәрияланған уақыты: 12:364 мамыр 2022
Сән үлгісі - көркем мінез
4 мамыр күні "Отпан" МКҚК ұйымдастыруымен "Адай ата-Отпан тау" тарихи-мәдени кешенінде "Сән үлгісі - көркем мінез" атты дәстүрлі және заманауи ұлттық киімдер шеруі өтті. Шараның мақсаты қазақтың түрлі стильдегі ұлттық киімдерін және көпшіліккке көрінбей
Жәрияланған уақыты: 11:4810 сәуір 2022
Айылыңды тартайын, ел намысын артайын
13 сәуір. «Адай ата – Отпан тау» кешені қызметкерлері Сайын Шапағатов ауылындағы Ғ.Айдаров атындағы мектептің 7-сынып оқушыларына қазақ халқының төрт түлігінің төресі боп саналатын жылқы малы туралы «Айылыңды тартайын, ел намысын
Жәрияланған уақыты: 17:5014 наурыз 2022
Амал мерекесі атап өтілді.
Биылғы Амал мерекесі әу баста түркі тілдес мемлекеттер өкілдерінің қатысуымен халықаралық деңгейде өтеді деп айтылған болатын. Дегенмен қоғам белсенділерінің сұрауымен, жергілікті биліктің шешімімен тағы да шектеулі жағдайда өтті. 13 наурыз күні
Жәрияланған уақыты: 12:333 наурыз 2022
Шырайлы шақтың шуақты мерекесі
8 наурыз Халықаралық әйелдер мерекесіне арналған "Шырайлы шақтың – шуақты мерекесі" атты Маңғыстау ауданы мектептерінің көркем еңбек пәнінің мұғалімдерімен кездесу-шара және шеберлік сағаты болып өтті.
Шараға Маңғыстау ауданы
Жәрияланған уақыты: 11:5324 ақпан 2022
Маңғыстаудың мұзбалағы
24 ақпан күні кешенде қатарынан 3 дүркін республика чемпионы құсбегі Айшуақ Тайманов пен Маңғыстау туризм колледжі студенттерінің "Маңғыстаудың мұзбалағы" атты кездесу болып өтті. Кешен қызметкерлері жеңімпазды шашу шашып қарсы
Жәрияланған уақыты: 12:103 ақпан 2022
Салбурын
3 ақпан күні «Адай ата – Отпан тау» тарихи-мәдени кешенінде құсбегілік пен саятшылыққа арналған дәстүрлі «Салбурын» этнографиялық шарасы болып өтті.
Шараның мақсаты: қазақтың бекзат өнері әрі ұлттық спорты құсбегілік пен
Жәрияланған уақыты: 16:0315 желтоқсан 2021
«ТӘУЕЛСІЗДІК – БАБАЛАР АМАНАТЫ»
10 желтоқсан күні «Адай ата – Отпан тау» тарихи мәдени кешенінде Қазақстан Республикасы тәуелсіздігінің 30 жылдығына арналған «Тәуелсіздік – бабалар аманаты» атты шара болып өтті.
Шара үш бөлімнен тұрады. Бірінші бөлімінде 1986 жылы Алматы
Жәрияланған уақыты: 17:3125 қараша 2021
КҮЗГІ ПЛЕНЭР -2021.
Пленэр – француз тілінен аударғанда – «ашық ауа» дегенді білдіреді. Айнала қоршаған атмосфера мен күн сәулесі әсеріне байланысты картинадағы бояу түстерінің өзгеруін білдіретін кескіндеме ұғымы. Пленэрлік кескіндеу суретшілердің натураны дәлме-дәл
Жәрияланған уақыты: 16:5424 қыркүйек 2021
«Шеберліктің шежіресін шерткендер»
22 қыркүйек күні «Адай ата – Отпан тау» тарихи-мәдени кешенінің Қарашаңырақ ғимаратында Шетпе кентінің шебер аналары Қосбаева Күміс, Қалымова Түрмехан, Ақжігітова Айтуғанның қатысуымен «Шеберліктің шежіресін шерткендер» атты шеберлік сабағы болып өтті.
1.
Жәрияланған уақыты: 14:1923 қыркүйек 2021
«Адай ата – Отпан тау» кешенінде дөңгелек үстел ұйымдастырылды.
Отпан тауда 22 қыркүйек күні кешенде Қазақстан тәуелсіздігінің 30 жылдығына орай "Адай ата – Отпан тау" тарихи-мәдени кешенінің туристік әлеуеті және оны дамыту жолдары» атты дөңгелек үстел болып өтті. Дөңгелек үстелге облыстық мәдениет, архив және құжаттама басқармасы
Жәрияланған уақыты: 14:33
Соңғы хабарлар
15 наурыз 2025
Отпан тауда Амал мерекесі халықаралық деңгейде өтті
10 наурыз 2025
"Өмірдің нәрі — әлемнің бәрі"
01 наурыз 2025
Ұлы күйші ұлықталды
