«Мен Қалнияз деген күреңің!»
«Адай ата – Отпан тау» кешенінде қазақтың жауынгер ақыны, Адайдың жорық жыршысы Қалнияз Шопықұлының 200 жылдығына арналған «Мен Қалнияз деген күреңің!» атты әдеби-танымдық шара болып өтті. Шараға Қалнияз атаның тікелей ұрпағы, белгілі шежіреші, Маңғыстау ақын-жырауларының мұраларын жинақтаушы Өмірзақ Қалбаевтың інісі Құлтан Тәуірбаев, Қалнияздың сүйегін Маңғыстауға әкелуге атсалысқан азамат Әби Қарабаев, Атақозы батыр ұрпағы Жұмабай Әсемұлы, аталас ағайыны Еламан Дарханбайұлы, Республикалық «Қосай ата» қорының төрағасы Сағидолла Төленов, «Маңғыстау облыстық ауған соғысы ардагерлері» қоғамдық бірлестігінің төрағасы Қартбек Дүйсенбаев және Жыңғылды селосының Сәду Нұрниязұлы атындағы мектеп-интернаттың ұстаздары мен оқушылары қатысты.
Қатысушылар әуелі «Бата төбе» басындағы Қалнияз ақынның бейітіне зиярат етіп, басына құран оқып, дұға бағыштады. Одан шыққан соң «Отпан» МКҚК ұйымдастырған бұл шара кешендегі «Қарашаңырақта» жалғасты. Шараны мекеме ардагері, «ҚР мәдениет саласының үздігі» Данияр Аралбаев Қалнияз ақынның өміріне арналған «Қалнияз Шопықұлы және оны Отпан тауға қоюдың идеялық маңызы» атты баяндамасымен ашты. Содан соң кезегімен келген қонақтардан Қалнияз атаның тікелей ұрпағы Құлтан Тәуірбаев, «Маңғыстау облыстық ауған соғысы ардагерлері» қоғамдық бірлестігінің төрағасы Қартбек Дүйсенбаев сөз алды. Көп жылдар Маңғыстау ауданының мәдениет саласында автоклуб меңгерушісі болып істеген, мәдениет майданының майталманы, Шайыр ауылының тұрғыны Тәжиев Қарамырза Қалнияздың «Биік қылып сөйлейін» толғауын асқақтата толғаса, Жыңғылды ауылы мәдениет үйінің қызметкері Бектұров Ниязтұрлы Қалнияздың «Тойбастарын» шалқыта шырқады.
Адайдың жорық жыршысы, қазақтың жауынгер ақыны Қалнияз Шопықұлы 1816 жылы Маңғыстау облысы, Бейнеу ауданының Сам құмында дүниеге келген. Әкесі Шопық Доспамбетұлы жас кезінде Еділ, Жайық өзендері арасындағы Нарын құмын мекендеген. Кейін Маңғыстауға беттеп, Қарақұм, Үстірт жерінде байлардың малшысы болады. Өмірі жалшылықпен өткен Шопықтың Қалнияз, Көлнияз, Ернияз, Қапа, Рақа, Тілеубай атты 6 баласының үлкені Қалнияз қаршадайынан бай малын бағып, өмірдің тауқыметі мен қиындығын ерте татып, ерте ержетіп, қайралып өседі. Ер жетіп, атқа қонған соң қоржынының бір басына сұқпалы домбырасын, екінші басына жебелерді толтырып салып, асынып жүретін болған.
Оған жаратқан Алла небір жақсы қасиеттерді үйіп берген: ол ақпа-төкпе ақын болумен қатар, жыршы, әнші және күйші де болған. Қалнияз осылай заманында сегіз қырлы, бір сырлы тұлға аталған. Қалнияз Шопықұлы ерлік толғауларымен қатар «Балуанияз», «Ер Қармыс» атты дастандар шығарған. «Ер Қармыс» жырында :
- Қармыс сынды ер қайда?
Айдын-айдын көл қайда?
Жағалай қонар ел қайда?
Маңғыстаудай жер қайда?
Алпыс басты ақ орда,
Айбарақты көрсетіп,
Төске тігер күн қайда ?
Алтын сандық, алпыс тең
Төрге жинар күн қайда?..
Алтын шашбау тағынып,
Құлпырып шығар күн қайда?
Қатар да қатар қара нар
Қатар тіркер күн қайда?
Қалы кілем жаптырып
Ырғала көшер күн қайда?..- деп Қармыстың ерлігін суреттей отыра бұрынғы баба дәуренді аңсап, Доспамбетше толғайды.
Сонымен қатар шаршы топта қарсыласқа дес бермес, есе жібермес азулы айтыс ақыны да болған. Бізге жеткен Кете Тәжібаймен, Жаскілеңмен айтыстары, Хиуа ханының тұтқынына түсіп, алдына барғанда сөйлеген сөздері ақынның сөзден дауыл да тұрғызар, кесте де тоқи алар құдіретін көрсетеді. Ол «Байұлыға белгілі, ұстазым – Тіней Өгізбай» деп Өгізбайды ұстаз тұтып өткен.
Ресей империясы үкіметінің 1868 жылғы «Уақытша ережесіне» наразылық білдіріп, қарсылық көрсеткен Маңғыстау қазақтарының Иса, Досан батырлар бастаған көтерілісі Ресей тарапынан аяусыз басылғаннан кейін біраз ауыл Хорезм өңіріне ауа көшеді. Бұл мекенде де көп тұрақтамай, 1870 – 1885 жылдар аралығында бірқатар Адай, Табын ауылдарын бастап тәжік жеріне өтіп, одан көшіп Ауғанстанның Гөрібағлан деген жеріне тоқтайды. Бірақ жергілікті ауған әкімдерінің талауына көне алмай Есембет Балжігіт, Жанжігіт және Бәли Марқабай батырлардың ұрыса көшуімен сол ауылдардың бірқатары қайта тәжік жеріне көшеді. Бұқар әміріне қарасты бұл аймақты қоныс ету үшін Байбақты Нұрмағамбет пен Қырықмылтық Жарған қажылар-дың қызмет етуі арқасында, бұрын елсіз жатқан жерлерді мекен етеді.
Ақын қартайған шағында өлең-толғаулар шығарып, жорықтарға бірге аттанған батырларды сағына еске алып, ата қоныс, туған жерін аңсап, елден шалғай жүргеніне налиды. Қолайлы қоныста отырса да елді аңсап, ата мекенге оралу ниетімен бірқатар ауылмен бірге Душанбе, Гиссар бетке көшеді. Бірақ ол мақсатына жете алмай, Қалнияз 1902 жылы 86 жасында Гиссар қыстағында сол жерді мекендеген қазақтар арасында дүниеден өтіп, сонда жерленеді. 2015 жылы Алланың қалауымен, Маңғыстау халқының сұрауымен, артынан өнген ұрпақтары ата мекеніне әкеліп, ақынның киелі сүйегі өзі аңсап, жырлап өткен Маңғыстауына әкелініп, кәрі Отпан тау етегіне, «Адай ата – Отпан тау» кешені маңайынан мәңгілік мекен тапты.
«Отпан» МКҚК мен Жыңғылды селосы Сәду Нұрниязұлы атындағы мектеп-интернаттың өнерлі оқушылары қатысуымен дайындалған, Қалнияз ақынның жырларынан құрылған әдеби-көркем көрініс қатысушылар назарына ұсынылды. Өскелең ұрпақтың өлең мен жырға деген құмарлығы мен орындауға деген ұмтылысы тыңдаушыларды ризалық сезімге бөледі. Әсіресе Қалнияз ақын бейнесін сомдаған Хожабаев Жәмшидтің өлең оқу мәнері көпшілікке ерекше ұнады.
Шара соңында Республикалық «Қосай ата» қорының төрағасы Сағидолла Төленов сөз сұрап, мекеме құрылғаннан бері табан аудармай қызмет етіп келе жатқан еңбегі үшін Дәуітов Бөкенбайға «Қосай ата» меделін тапсырды. Қатысушыларға биыл ғана «Сардар» баспасынан шыққан «Қалнияз едім күнінде» атты Қалнияз ақынның жырлар жинағы тарту етілді. Шараға 41 адам қатысып, 2 экскурсия өткізілді.
10 қазан 2018
«Адай ата – Отпан тау» тарихи этно-мәдени кешенінде «Ел іші – өнер кеніші» атты жергілікті шеберлермен кездесу ұйымдастырылды.
Кездесуге Жыңғылды ауылының қолөнер шеберлері Наушабаева Риза мен Досыбаева Сәния апайлар және Е.Айшуақұлы атындағы мектептің ұстазы, суретші Мейіржан Есенов пен Тұщыбек негізгі орта мектебінің жоғары сынып оқушылары қатысты. Кездесуге қатысқан
Жәрияланған уақыты: 14:3319 қыркүйек 2018
«Адай ата – Отпан тау» кешенінің қызметкерлері «Туған жер» бағдарламасына сәйкес Тобықты жеріндегі Пір Бекет атамыздың қалпына келтірілген мешітіне саяхаттап барып қайтты.
Мешіт Маңғыстау ауданының Қызан ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 35 шақырымдай жерде, Мәстек – Мыңкісі әулие жолы бойында. Мешіт ағартушы, діни ғұлама, Бекет Мырзағұлұлының өмірі мен діни-ағарту қызметтеріне қатысты бұл тарихи ескерткіш мемлекеттік
Жәрияланған уақыты: 09:197 қыркүйек 2018
Маңғыстау ауданының 90 жылдығы мен «ӨзенМұнайГаз» АҚ жанынан құрылған жас мамандар Кеңесінің 5 жылдығы
1 қыркүйек күні «Адай ата – Отпан тау» кешенінде Маңғыстау ауданының 90 жылдығы мен «ӨзенМұнайГаз» АҚ жанынан құрылған жас мамандар Кеңесінің 5 жылдығына арналған шаралар болып өтті. Шараға «ӨзенМұнайГаз» АҚ жс мамандары ғана емес,
Жәрияланған уақыты: 16:0425 маусым 2018
Бата беру
«Адай ата – Отпан тау» тарихи этно-мәдени кешенінде маусым айында «Рухани жаңғыру» бағдарламасы аясында өткен шаралардың бірі «Батамен ер көгерер» деп аталады. Кешен басшылығы мен қызметкерлері киелі Отпан тауда кешенге арнайы зияраттап келген жаңа отау құрған
Жәрияланған уақыты: 16:0518 маусым 2018
Отпан тауда демеушілерге құрмет көрсетілді
17 маусым күні «Адай ата – Отпан тау» тарихи-мәдени кешенінде кешен демеушілеріне арналған «Жомарт жүрек жандар» атты шара болып өтті. Шараға облысқа танымал бір топ мекеме басшылары мен кәсіпкерлер және ҚР Мемлекеттік қызмет істері және
Жәрияланған уақыты: 12:1410 мамыр 2018
Есіл ердің есімі ұлықталды
«Адай ата – Отпан тау» тарихи-мәдени кешенінде «Ер есімі өшпейді ел есінен» атты дәстүрлі патриоттық-танымдық шара өткізілді. Шараны «Отпан» МКҚК қызметкерлері ұйымдастырды. Шараға Маңғыстау аудандық қорғаныс істері жөніндегі
Жәрияланған уақыты: 04:3813 сәуір 2018
Отпан тауда дәстүрлі ақындар кездесуі өтті.
13 сәуір күні «Отпан» тарихи-мәдени кешенінде дәстүрлі аға буын ақындар мен жас талап ақындардың кездесуі болып өтті. Бұл жолғы кездесуге осы кешен идеясының авторы, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері, Махамбет атындағы халықаралық сыйлықтың, Құрмет
Жәрияланған уақыты: 04:296 наурыз 2018
«Көктем шуағы» атты шара
6 наурыз күні «Отпан» тарихи-мәдени кешенінде кешен қызметкерлері мен Жыңғылды ауылының С.Нұрниязұлы атындағы мектеп-интернат ұжымының бірігіп аналарға арнаған дайындаған дәстүрлі «Көктем шуағы» атты шара болып өтті. Шараға Маңғыстау ауданы Онды
Жәрияланған уақыты: 14:2917 ақпан 2018
«Ерліктің асқары, бірліктің бастауы – Отпан» және «Маңғыстау – машайықтар мекені» атты жылжымалы көрмелер
Үстіміздегі жылдың 15-16 ақпан күндері «Отпан» кәсіпорын қызметкерлері: көпшілік-экскурсия бөлімінің меңгерушісі Ж.Айдарбек, «Ақсарай» мұражайының экскурсоводы Г.Қанашқызы «Ерліктің асқары, бірліктің бастауы – Отпан» және «Маңғыстау – машайықтар
Жәрияланған уақыты: 16:4225 қаңтар 2018
Ата кәсіп – аңшылық
Қаңтар айының сенбісінде Иірдің ойындағы Айрақты тауының етегінде «Отпан»
Жәрияланған уақыты: 09:3720 қаңтар 2018
«Ерліктің асқары, бірліктің бастауы» атты жылжымалы көрме
2018 жылдың 18 қаңтары күні «Отпан» тарихи-мәдени кешені қызметкерлері Қ.Ізімбергенова, Р. Қаржаубаева, Г. Қанашқызы, М. Нәрешова «Рухани жаңғыру» бағдарламасы аясында Түпқараған ауданы Таушық ауылының Шахта орта мектебі оқушыларына «Ерліктің асқары, бірліктің
Жәрияланған уақыты: 09:0422 желтоқсан 2017
«Отпанда» Алаш қозғалысының 100 жылдығы мен Жалау Мыңбаевтың 125 жылдығы аталып өтті.
Отпан тауда тәуелсіздік мерекесі қарсаңында «Рухани даму: болашаққа бағдар» бағдарламасына орай «Алаш Орда» үкіметінің құрылғанына 100 жыл және Алаш арысы Жалау Мыңбайұлының туғанына 125 жыл толуына орай «Алаш қоғалысы және Маңғыстау» деп аталатын
Жәрияланған уақыты: 15:4022 желтоқсан 2017
Темірмен тіл табысқан
Темірге тіл бітірген Құлменовтер.
Жақында «Отпан» тарихи-мәдени кешенінде «Темірмен тіл табысқан» деп аталатын түркі әлеміне танымал ағайынды ұсталар, ҚР мәдениет қайраткерлері, "Түрік дүниесі алдындағы сіңірген еңбегі үшін"
Жәрияланған уақыты: 10:5328 қараша 2017
Отпандағы ақындар кездесуі
25 қараша күні «Отпан» тарихи-мәдени кешенінде облыстағы белгілі ақындардың аға буын өкілдері мен жаңа буын жас талап ақындарының дәстүрлі кездесуі өтті. Жыңғылды ауылы Е.Айшуақұлы атындағы және Мұнайлы ауданы №11 орта мектептерінің
Жәрияланған уақыты: 11:0222 қараша 2017
Отпанда отан қорғаушыларды шығарып салды
22 қараша күні Елбасының «Болашаққа бағдар. Рухани жаңғыру» бағдарламасы шеңберінде өткізіліп отырған «Отпан» тарихи-мәдени кешенінде әскер қатарына аттанушы жастарды «Отан қорғау – азаматтық парызың» атты патриоттық шара болып өтті. Шараға
Жәрияланған уақыты: 15:1930 қазан 2017
"Отпан" тарихи-мәдени кешеніне - 10 жыл
28 қазан күні Отпан тауда "Отпан" тарихи-мәдени кешенінің 10 жылдығы аталып өтті. Үш жүздің төбе билері - Төле, Қазыбек, Әйтеке билерге ескерткіш орнатылып, облыс әкімі Ералы Тоғжанов, мемлекет, қоғам қайраткері Өмірзақ Озғанбаев пен кешен
Жәрияланған уақыты: 17:4926 қыркүйек 2017
Жастар форумына қатысушылар Отпанға арнайы келді
Облысымызда Маңғыстау облысы жастар саясаты жөніндегі басқармасының ұйымдастыруымен республикалық жастар форумы өткені белгілі. Қыркүйек айының 23 күні форумға қатысушылар «Отпан» тарихи-мәдени кешеніне арнайылап келіп, кешенді, қонақтарға
Жәрияланған уақыты: 14:1617 қыркүйек 2017
Блогерлер - Отпанда
16 қыркүйекте облыста жүріп жатқан «Жаңғырған Жібек жолы» жобасына
байланысты «Отпан» тарихи-мәдени кешеніне республиканың
түкпірлерінен
блогерлер келді. Кешен қонақтары «Ақсарай» мұражайының көрмелік
экспозицияларын аралап, кешендегі
24 маусым 2017
«Менің Отаным – Қазақстан» туристік-өлкетану экспедициялық жасақтарының республикалық слеті
Жыңғылды ауылының Сәду Нұрниязұлы атындағы мектеп-интернат базасында, Маңғыстау туризм колледжі мен «Отпан тау» тарихи-мәдени кешенінде «Менің Отаным – Қазақстан» туристік-өлкетану экспедициялық жасақтарының республикалық слеті болып өтті.
Екі күндік жарыс
Жәрияланған уақыты: 10:094 маусым 2017
«Мемлекеттік рәміздер – тәуелсіздік нышандары» атты лекция
4 маусым "Қазақстан Республикасының мемлекеттік Рәміздері күні" аталып өтілді. Шара басында келушілердің қатысуымен мерекеге орай ҚР мемлекеттік әнұраны орындалып, мекеме қызметкері Маржан Нарешова кешенге келушілерге «Мемлекеттік рәміздер – тәуелсіздік нышандары»
Жәрияланған уақыты: 10:084 маусым 2017
«Мемлекеттік рәміздер – тәуелсіздік нышандары» атты лекция
4 маусым "Қазақстан Республикасының мемлекеттік Рәміздері күні" аталып өтілді. Шара басында келушілердің қатысуымен мерекеге орай ҚР мемлекеттік әнұраны орындалып, мекеме қызметкері Маржан Нарешова кешенге келушілерге «Мемлекеттік рәміздер – тәуелсіздік нышандары»
Жәрияланған уақыты: 10:082 маусым 2017
«Бала шақтан – болашаққа»
1 маусым – халықаралық балаларды қорғау күніне орай «Отпан» МКҚК Жыңғылды селосындағы «Ақ шағала» балабақшасының ұжымымен бірлесіп «Балашақтан – болашаққа» атты дәстүрлі мерекелік шараны Жыңғылды селосының мәдениет үйінде өткізді.
Шарада құттықтау сөз
Жәрияланған уақыты: 10:072 маусым 2017
«Бала шақтан – болашаққа»
1 маусым – халықаралық балаларды қорғау күніне орай «Отпан» МКҚК Жыңғылды селосындағы «Ақ шағала» балабақшасының ұжымымен бірлесіп «Балашақтан – болашаққа» атты дәстүрлі мерекелік шараны Жыңғылды селосының мәдениет үйінде өткізді.
Шарада құттықтау сөз
Жәрияланған уақыты: 10:0723 мамыр 2017
«ҚР мәдениет саласының үздігі» Данияр Аралбаевтың шығармашылығы мен өмір жолы
Отпан тауда мәдениет пен өнер саласы қызметкерлерінің күніне орай дәстүрлі «Өлке мақтаныштары» шарасы өткізілді. Шара «Отпан» МКҚК құрылғаннан бері үзбей қызмет істеп келе жатқан мекеме ардагері, «ҚР мәдениет саласының үздігі» Данияр Аралбаевтың шығармашылығы мен
Жәрияланған уақыты: 10:05
Соңғы хабарлар
13 маусым 2025
Кешен қызметкерлері Қызылөзен ауылы балаларына қызықты мереке жасады.
06 маусым 2025
Қызылөзен ауылы аспанында Шәмші әндері қалықтады.
03 маусым 2025
29 мамыр күні «Адай ата – Отпан тау» тарихи-мәдени кешенінде "Түркі әлемінің тотемі" атты халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция өтті.
